Sợi Spandex là tên gọi chung của một loại sợi tổng hợp co giãn cao được ứng dụng nhiều trong may mặc với mục đích chính tăng sự đàn hồi vượt trội cho trang phục, sự ra đời của sợi Spandex đã tạo ra một cuộc cách mạng trong may mặc. Vậy sợi Spandex là gì ? Đặc điểm của sợi Spandex ? Quy trình kéo sợi Spandex ? Ứng dụng của sợi Spandex trong may mặc cũng như cách bảo quản sản phẩm có sợi Spandex là như thế nào ?
Sợi Spandex là gì ? Elastane là gì?
Giải thích sợi Spandex meaning – Elastane là gì ?
Spandex hay còn được gọi là Elastane được sản xuất lần đầu tiên vào đầu những năm 1950, là một loại sợi đàn hồi tổng hợp được biết đến với tính co giãn vượt trội sản xuất thay thế cho sợi cao su với ưu điểm nhẹ hơn, sử dụng dễ dàng hơn so với sợi cao su. Sợi Spandex có bản chất là Polyme tổng hợp bao gồm ít nhất 85% Polyurethane. Sự xuất hiện của sợi Spandex giúp vải đàn hồi hơn 5-8 lần so với kích thước ban đầu. Trên thực tế, sợi Spandex có thể kéo dãn hơn 500% trên chiều dài ban đầu mà không bị đứt.
“Spandex” là tên gọi chung xuất phát từ cách đảo chữ của từ “expands” là tên được ưa chuộng ở Hoa Kỳ, bên cạnh sợi này còn được gọi bằng các biến thể của ‘Elastane’ ở các nước còn lại trên thế giới. Mặc dù thị trường hiện tại cho Spandex vẫn còn tương đối nhỏ so với các loại sợi khác như Cotton, Polyester hoặc Nylon,… nhưng các ứng dụng của Spandex trong may mặc giúp quần áo vừa vặn hơn, bền hơn, mang lại sự vừa vặn và sự thoải mái. Với tính năng vượt trội sợi Spandex mang lại hiện tại chưa có sợi nào có thể thay thế được.
Các công ty sản xuất sợi Spandex
Sợi được sản xuất từ các nhà máy sợi Spandex khác nhau sẽ có các tên thương mại khác nhau nhằm mục đích nhận diện thương hiệu riêng, hiện nay trên thị trường có các công ty sản xuất sợi Spandex với các tên gọi riêng như sau:
- Lycra : thuộc công ty Lycra, trước đây là một bộ phận của DuPont Textiles và Interiors, nay là công ty con độc lập của Tập đoàn Công nghệ Shangdong Ruyi
- Acepora : Taekwang Group
- Sợi Spandex Creora : công ty Hyosung
- Inviya : Indorama Corporation
- Roica và Dorlastan : Asahi Kasei
- Linel : Fillattice
- Espa : Toyobo
Các sản phẩm vải tại Synex
Quy trình kéo sợi Spandex
Sợi Spandex được sản xuất theo 4 cách: kéo sợi nóng chảy, kéo sợi phản ứng , kéo sợi dung dịch khô và kéo sợi dung dịch ướt. Trong đó phương dung dịch khô được sử dụng để sản xuất hơn 90% sợi Spandex trên thế giới. Quy trình này gồm 3 công đoạn như sau:
Phản ứng Polyme
- Bước đầu tiên trong quy trình sản xuất sợi Spandex là sản xuất Prepolymer bằng cách trộn một Glycol Macro với một Monomer Diisocyanate. Hai hợp chất được trộn trong một bình phản ứng với điều kiện thích hợp để tạo ra một chất tiền trùng hợp được kiểm soát tỷ lệ nguyên liệu chặt chẽ vì mỗi nguyên liệu tạo ra xơ có đặc tính khác nhau. Tỷ lệ điển hình của Glycol và Diisocyanate là 1: 2
- Chất tiền trùng hợp tiếp tục phản ứng với một lượng Diamine tương đương. Phản ứng này được gọi là phản ứng kéo dài chuỗi. Dung dịch thu được được pha loãng với dung môi (DMAC) để tạo ra dung dịch kéo sợi. Dung môi giúp làm cho dung dịch loãng hơn và dễ dàng xử lý hơn.
Quy trình kéo sợi
- Dung dịch kéo sợi được bơm vào thiết bị kéo sợi hình trụ gọi là spinneret gồm nhiều lỗ nhỏ, dung dịch Polyme sẽ được chuyển sang thể rắn nhờ vào quy trình làm nóng của khí nitơ làm bay hơi dung môi tạo thành các sợi mảnh dài liên tục.
- Khi các sợi thoát ra khỏi spinneret, một lượng sợi thể rắn được bó lại với nhau để tạo ra độ dày mong muốn. Do đó mỗi sợi Spandex được tạo thành từ nhiều sợi riêng lẻ nhỏ hơn kết dính với nhau bằng độ dính tự nhiên bề mặt của chúng.
Quy trình hoàn tất
- Các sợi tạo thành sau đó được xử lý bằng chất hoàn thiện có thể là Magie Stearat hoặc Polyme để ngăn ngừa các sợi dính vào nhau và hỗ trợ trong sản xuất dệt vải. Sau đó, các sợi được chuyển qua một loạt các con lăn và quấn ống tạo cone sợi.
- Khi các ống cuộn chứa đầy sợi Spandex, chúng được đóng gói vào bao bì và chuyển đến các nhà sản xuất dệt may và các khách hàng khác. Ở đây, các sợi này được dệt với các loại sợi khác để sản xuất ra nhiều loại vải khác nhau.
Đặc điểm sợi Spandex
| Tính chất | Đánh giá |
|---|---|
| Độ co giãn | Rất tốt |
| Khả năng phục hồi | Rất tốt |
| Khả năng chịu mài mòn | Rất tốt |
| Chống nhăn | Cao |
| Kháng tĩnh điện | Tốt |
| Khả năng hấp thụ hóa chất | Khá tốt |
| Khả năng chịu nhiệt | Thấp |
| Độ bền ánh sáng | Tốt |
| Khả năng chống lửa | Cháy từ từ |
| Độ bền | Thấp |
Ưu điểm của vải có sợi Spandex (Spandex fabric)
- Tạo sự thoải mái vượt trội: Sự thoải mái, nhẹ nhàng và đơn giản luôn là xu hướng của thời trang do đó tính đàn hồi đặc biệt của sợi Spandex được ưa chuộng làm tăng sự thoải mái tối đa cho trang phục, nâng cao sự thuận tiện và dễ dàng trong các chuyển động của quần áo cùng với cơ thể.
- Giữ phom tốt: Vải có kết hợp sợi Spandex giúp trang phục luôn giữ được phom dáng tốt dù cho có kéo giãn nhiều lần, vải luôn hồi lại vị trí như ban đầu, bên cạnh đó vải không bị co rút qua nhiều lần giặt nhờ vậy phom dáng của quần áo luôn được duy trì ổn định.
- Tôn dáng: Tính đàn hồi của vải Spandex được kết hợp vào nhiều loại quần áo, đặc biệt là các trang phục ôm sát, vừa vặn và tôn hình dáng cơ thể mà vẫn giúp người mặc luôn cảm thấy thoải mái.
- Kết hợp được với nhiều chất liệu: Sợi đàn hồi thường được trộn với các chất liệu khác như Cotton pha Spandex hoặc Polyester Spandex, Nylon, … và Spandex chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ trong vải, do đó giữ lại hầu hết hình dáng và cảm giác của các loại sợi khác.
Xem các mẫu vải pha tại Synex: vải thun pha
Nhược điểm Spandex fabric là gì ?
- Chịu hóa chất kém: Khi tiếp xúc với các hóa chất tẩy rửa thì sợi Spandex có độ bền khá thấp, dễ bị tổn thương và hư hại nếu so với các sợi tổng hợp khác.
- Nhạy cảm với nhiệt độ cao: Sợi Spandex có thể mất đi tính đàn hồi và bị biến tính nếu sản phẩm thường xuyên tiếp xúc nhiệt độ cao.
- Tác động tiêu cực đến môi trường: Tác động này không rõ rệt như tác động tiêu cực của các loại vải tổng hợp khác nhưng Spandex cũng là một trong những loại sợi ảnh hưởng đến môi trường.
Ứng dụng Spandex fabric là gì?
- Với tính năng đàn hồi vượt trội được nhắc đi nhắc lại nhiều lần từ sợi Spandex, vải dệt kết hợp sợi co giãn này sẽ được sử dụng hầu hết trong các sản phẩm may mặc cần sự thoải mái và vừa vặn từ trang phục thường ngày, đồng phục cho đến quần áo thời trang, quần jean, đồ kiểu, váy đầm,… Vải Spandex được sử dụng phổ biến trong các sản phẩm mặc lót bên trong, quần tất tới các sản phẩm mặc ngoài như áo khoác,… Vải kết hợp Spandex không giới hạn độ tuổi, được ưa chuộng cho các sản phẩm cả nam lẫn nữ.
- Đặc biệt, một trong những ứng dụng khó có thể bỏ qua của sợi Spandex là các trang phục cần sự bó sát nhưng cần sự linh hoạt từ trang phục theo cơ thể như đồ thể thao, quần legging, đồ bơi, quần áo cho các vận động viên chuyên nghiệp như chạy bộ, đua xe,…
- Sợi Spandex ít khi nào được dệt một mình mà nó sẽ kết hợp với các loại sợi khác, sự pha trộn sợi Spandex có thể cải thiện độ đàn hồi cho các loại vải khác như Cotton pha Spandex tạo ra vải Cotton 4 chiều, Poly Spandex, vải len Spandex … Tỷ lệ sợi Spandex thường chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ và không chiếm quá 25% trong vải, tỷ lệ sợi thông thường là 95% Cotton 5% Spandex hoặc vải 95% Polyester 5% Spandex.
Bảo quản
- Giặt sản phẩm bằng nước mát hoặc nước ấm, hạn chế chà xát sản phẩm quá mạnh làm tổn thương đến sợi Spandex dẫn tới Spandex bị đứt, làm mất thẩm mỹ và giảm độ đàn hồi của vải.
- Hạn chế ngâm sản phẩm có sợi Spandex trong nước tẩy rửa có nồng độ cao và thời gian dài vì Spandex kém bền với hóa chất.
- Đối với đồ bơi, giặt sản phẩm ngay sau khi sử dụng, có thể ngâm đồ bơi trong xà phòng loãng trong khoảng 30 phút để loại bỏ hóa chất Clo có thể làm kém bền và giảm tính chất sợi Spandex.
Kết luận
Vải kết hợp sợi Spandex được sử dụng trong bất kỳ ứng dụng tiêu dùng hoặc công nghiệp nào mong muốn vải có độ đàn hồi. Từ khi ra đời, loại vải này ngày càng trở nên phổ biến và ngày nay, Spandex hiện diện trong hàng nghìn loại hàng may mặc khác nhau và được người tiêu dùng trên khắp thế giới tin dùng.
Đây cũng là lý do mà các loại vải pha Spandex là một trong những mặt hàng chủ lực của Synex. Đến với Synex là một đơn vị sản xuất vải uy tín, đảm bảo các sản phẩm đến với khách hàng luôn được kiểm soát chất lượng tốt nhất và giá thành cạnh tranh nhất trên thị trường vải Spandex có thể kể đến như vải Cotton Spandex 4 chiều, cá sấu Polyester Spandex, vải Poly Spandex cá mập, da cá Cotton pha Spandex,…
