Với sự phát triển không ngừng trong ngành dệt may qua từng năm để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người sử dụng với nhiều đặc điểm nổi bật. Trong mục nội dung này Synex sẽ mang đến đại diện hoàn hảo của sợi polyester cotton-like thấm hút không xù lông – Vải Cotna.
Vải sợi Polyester Cotton-like là gì?
Sợi Polyester tuy ưu điểm bền, nhẹ, màu sắc sặc sỡ và nhanh khô nhưng vẫn còn những hạn chế không có được của sợi tự nhiên như Cotton mềm mịn, hút ẩm, cảm giác tay dễ chịu.
Với ý tưởng này, sợi Polyester Cotton-like được tạo ra kết hợp đặc tính của Polyester bình thường và Cotton tự nhiên. Nhờ đó quần áo làm từ vải sợi Polyester Cotton-like sẽ mềm mại, không bị co rút, nhăn, phai màu hay vón hạt pilling. Mặt khác, Polyester Cotton-like mang lại một số lợi thế về độ bền và tuổi thọ so với sợi bông tự nhiên.
![Ảnh chụp SEM kết cấu texture của các loại sợi [1]](https://synex.vn/wp-content/uploads/2023/11/anh-chup-SEM-ket-cau-texture-cua-soi-1024x837.webp "Vải cotna - đại diện hoàn hảo của sợi polyester cotton-like thấm hút không xù lông 32")
(A)Sợi PET (B)Sợi Polyester Cotton-like (Cotna) (C)Sợi Cotton
Sợi ở trạng thái filament được xử lý đặc biệt để tạo kết cấu texture độc đáo, có độ quăn mô phỏng hình dáng và cảm giác tự nhiên của sợi Cotton. Hình ảnh chụp SEM có thể nhìn thấy rõ một loại sợi Polyester Cotton-like đạt được hình dáng gần như tương tự sợi Cotton. Mặc dù vải làm từ sợi filament nhưng thành phẩm đạt được hầu hết tính chất của vải từ kéo sợi xơ ngắn.
Vải được làm bằng Polyester Cotton-like có những lợi ích nhất định như:
- Cảm giác mềm mại và sang trọng
- Dễ dàng chăm sóc và sẵn sàng để mặc
- Vải khô nhanh hơn, tiết kiệm năng lượng
- Ít yêu cầu xử lý thêm trên vải chẳng hạn như brushing hay sanding
- Công nghệ nằm ở cấu trúc của sợi mà không qua quá trình xử lý hóa hóa học.
Polyester Cotton-like ngoài phiên bản bình thường còn có phiên bản thân thiện với môi trường hơn khi sử dụng Polyester nguồn tái chế từ chai nhựa PET góp phần tận dụng lại lượng rác thải nhựa và hạn chế ô nhiễm môi trường đất, nước và không khí.
Sợi còn có thể được bổ sung thêm một số chất hoàn tất để đạt được hiệu năng vượt trội hơn nữa.
Tại sao vải Cotna là đại diện hoàn hảo của sợi Polyester Cotton-like
Công ty Hyosung đã nghiên cứu, phát triển và cho ra đời sản phẩm sợi có tên thương hiệu Cotna và Regen Cotna (nguồn gốc tái chế). Sợi có đầy đủ tính chất của Polyester Cotton-like như khả năng hút ẩm của sợi tự nhiên đồng thời cải thiện độ ổn định hình dạng, độ vón hạt và quản lý ẩm. Nó mang lại vẻ tự nhiên giống hệt như bông thật mà không làm mất đi sự mềm mại và cảm giác tay vốn có.[1]
- Cảm giác tay mềm mại: Sợi cải thiện được cảm giác tay mềm mại gần giống với bông do có độ phồng xốp (bulky) từ cấu trúc sợi đã biến đổi.
- Hút ẩm và quản lý ẩm tốt: Sợi cấu trúc texture quăn giúp tiếp xúc và lấy đi lượng chất lỏng một cách nhanh chóng, mao dẫn, phân tán lượng chất lỏng khắp bề mặt và đồng thời Polyester bản chất không giữ ẩm nên cũng giúp bay hơi ẩm nhanh một cách tự nhiên.
- Trọng lượng nhẹ, thoáng khí: Sợi tăng thể tích do hiệu ứng bulky phồng xốp nhưng trọng lượng không đổi, trong cùng một độ to sợi thì sợi Polyester Cotton-like sẽ nhẹ hơn sợi trơn nhẵn. Thêm vào đó cấu trúc này có thể lưu thông khí, kết quả là vải nhẹ tênh, thoáng khí và thoải mái.
- Độ bền cao: Sợi thường bền và vững chắc hơn sợi Cotton tự nhiên. Sợi có độ bền kéo cao hơn, có thể chịu được lực kéo lớn hơn mà không bị đứt. Điều này làm cho sợi ít bị sờn rách từ đó tăng độ bền và tuổi thọ.
- Tăng khả năng chống mài mòn: Sợi có thể chịu được sự cọ xát và ma sát tốt hơn sợi bông. Khả năng thích hợp cho các ứng dụng yêu cầu sử dụng thường xuyên hoặc tiếp xúc với ma sát, chẳng hạn như vải bọc, quần áo bảo hộ lao động và quần áo mặc ngoài trời.
- Giảm độ co rút: Sợi có tính co rút thấp, trong khi sợi bông có thể bị co lại khi tiếp xúc với nhiệt và độ ẩm. Sử dụng sợi Polyester Cotton-like đảm bảo vải hoặc quần áo duy trì được hình dạng và kích thước ngay cả sau khi giặt nhiều lần hoặc tiếp xúc với nhiệt độ cao.
- Độ bền màu tuyệt vời: Sợi lâu phai màu và giữ được màu sắc rực rỡ trong thời gian dài hơn, ngay cả khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, giặt giũ hoặc hóa chất khắc nghiệt. Rất phù hợp với các ứng dụng đòi hỏi độ bền màu, chẳng hạn như quần áo, hàng dệt gia dụng và vải dùng ngoài trời.
- Giảm vón hạt – pilling: Sợi có được hiệu ứng xoăn như sợi xơ ngắn (staple fiber) nhưng ở dạng filament liên tục, các xơ được bện chặt liên tục xuyên suốt chiều dài sợi, ít có các đầu xơ tự do nhô lên bề mặt nên hạn chế được tình trạng vón hạt vón.
Bên cạnh đó, vải từ sợi Cotna sẽ đặc biệt phù hợp với thị trường Việt Nam do một số lợi thế gồm:
- Thích hợp với khí hậu nắng nóng ẩm của đới thời tiết nhiệt đới, sợi quản lý ẩm tốt khi đổ mồ hôi nhiều, bền màu dưới ánh nắng và cả mồ hôi, nhẹ thoáng khí cảm giác nhẹ nhàng mà không nóng nực khó chịu.
- Sự ưa thích của thị hiếu người Việt đối với vải Cotton nhưng ngại tình trạng xù lông, vón hạt sau một thời gian sử dụng và Cotna phần nào có thể đáp ứng.
- Hyosung hiện đang có văn phòng đại diện và nhà máy kéo sợi đặt tại Việt Nam. Do đó, có thể dễ dàng tư vấn trực tiếp cho khách hàng cả bằng tiếng Việt, có thể ký kết hợp đồng trong nước bỏ qua bước thông quan nhập khẩu hàng về, có đội ngũ kỹ sư hỗ trợ trong suốt quá trình sản xuất của khách hàng.
Các ứng dụng chính của sợi Cotna trong ngành thời trang
Vải thể thao: Các loại vải thông thường dùng để mặc thể thao và ngoài trời có khả năng hút ẩm và giảm nhiệt nhanh, nhưng chúng không thích hợp để sử dụng hàng ngày do kết cấu không tự nhiên. Vải Cotton và Cotton pha được sử dụng phổ biến nhưng gây khó chịu khi người mặc ra mồ hôi do thấm hút giữ mồ hôi, sinh vi khuẩn, vải nặng, bề mặt bết dính và cảm giác lạnh khi vải ẩm ướt. Vải từ sợi Cotna đặc biệt phù hợp để làm đồ thể thao, vải kiểm soát độ ẩm tốt, nhẹ, nhanh khô, dễ dàng thêm các tính năng, có thể đạt được các màu sắc tươi năng động. Ngoài ra, vải bền bỉ rất phù hợp cho các hoạt động mạnh.
Bo cổ, bo tay: Các vị trí bo thường hay bị cọ sát và co giãn thường xuyên, tuy nhiên khi sử dụng sợi Cotna sẽ hạn chế được tình trạng vón cục khi bị ma sát. Có thể tạo ra bo giả Cotton nhưng lại nâng cao hiệu năng sử dụng.
Vải đồ lót: Sợi Cotna là một gợi ý tuyệt vời cho đồ lót vì êm ái, dễ chịu tạo cảm giác như được năng nêu nhẹ nhàng. Ngoài ra, vì Cotna là sợi tổng hợp nên ít tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn từ mồ hôi sản sinh ra như Cotton.
Áo kẻ sọc: Thông thường vải kẻ sọc từ Cotton cần dùng sợi đã nhuộm (yarn dyed) và dễ xảy ra tình trạng dây màu giữa các sọc nếu kiểm soát không tốt. Sợi Cotna hạn chế được tình trạng này và rất dễ phối nhiều màu với mật độ dày thưa khác nhau.
Quần áo mùa mưa: Nói đến sản phẩm mùa mưa thì mọi người sẽ quan tâm đến tính chống thấm, chống mưa cho quần áo khoác ngoài. Tuy nhiên, quần áo mặc trong cũng có yếu tố quan trọng, khi vô tình thấm phải nước mưa quần áo làm từ Cotna sẽ không giữ ẩm mà nhanh khô làm cơ thể không bị nhiễm lạnh. Vì chính nước mưa và độ ẩm sẽ làm cơ thể giảm nhiệt độ nhanh chóng và gây cảm lạnh.
Quần áo hàng ngày: Đạt được những tính chất tương tự như vải Cotton nên vải cung cấp sự thoải mái dễ chịu rất phù hợp cho các sản phẩm quần áo mặc nhà, quần áo ngủ, quần áo thời trang,…
Một số ứng dụng khác: Ngoài ứng dụng cho quần áo, Cotna còn có thể sử dụng cho các vật dụng gia đình như chăn, ga, gối, vải bọc,…. Những vật dụng này sẽ tiếp xúc nhiều với chúng ta hàng ngày, cảm giác nó mang lại sẽ phụ thuộc rất nhiều vào chất lượng vật liệu vải. Vải từ Cotna có đạt được độ mềm mại, cảm giác tay êm ái, có bền bỉ theo thời gian, ít mài mòn vón hạt là một lựa chọn khác thay thế Cotton.
Bí mật công nghệ vải sợi Cotna
Nhìn chung, sợi Polyester Cotton-like được tạo thành có phần tương tự như Polyester thông thường ở giai đoạn kéo sợi. Sợi Polyester sử dụng phương pháp kéo sợi nóng chảy (Melting spinning).[2]
Kéo sợi nóng chảy sử dụng nhiệt để làm nóng chảy Polymer đến độ nhớt phù hợp cho quá trình ép đùn qua vòi phun spinneret. Dòng ép đùn nguội đi và đông tụ lại thành các sợi liên tục và được định hướng cấu trúc, sau đó xử lý cho quy trình tiếp theo [5].
![Sơ đồ mô tả nguyên tắc tạo xoắn dún của sợi Cotna[1]](https://synex.vn/wp-content/uploads/2023/11/so-do-mo-ta-tao-nguyen-tac-tao-xoan-dun-cua-soi-cotna-1024x258.webp "Vải cotna - đại diện hoàn hảo của sợi polyester cotton-like thấm hút không xù lông 45")
Lý thuyết công nghệ của sợi nằm ở việc ứng dụng sự chênh lệch độ co rút của hai phần Polyester trên cùng một sợi. Hai nhóm filament có độ co (shrinkage) không đồng nhất được sắp xếp một cách có chủ đích. Dưới tác động của yếu tố xử lý đặc biệt, sợi có độ co rút cao (High shrinkage segment) sẽ co rút nhiều hơn kéo theo sợi còn lại (Low shrinkage segment) và do có độ co rút thấp hơn nên sợi này bị chùng lại, hình thành các đoạn xoăn dún. Chính phần này tạo nên hiệu ứng phồng xốp (bulky) mong muốn tương tự như sợi Cotton. [1]
Trên thực tế, mức độ texture xoăn ít hoặc nhiều, hình dạng xoăn sẽ phụ thuộc vào việc kiểm soát độ co rút phù hợp của hai dòng filament, đặc tính co rút của hai chất liệu, và đó cũng là một bí quyết công nghệ của nhà sản xuất sợi và độ tinh vi, chính xác của thiết bị đạt được.
Những phương pháp làm tăng tính năng và hiệu suất của sợi Cotna
Một số phương pháp hoàn tất và xử lý có thể được áp dụng cho sợi Cotna để nâng cao các đặc tính và hiệu suất vượt trội hơn nữa.
- Hoàn tất làm mềm (Softener): Chất làm mềm được áp dụng cho sợi để cải thiện độ mềm mại của sợi và mô phỏng cảm giác sang trọng của bông tự nhiên. Nó giúp giảm độ cứng vốn có của sợi Polyester, tạo ra sợi dễ chịu hơn khi chạm và mặc vào.
- Hoàn tất ưa nước, hút ẩm (Moisture-absorption): Lớp hoàn thiện ưa nước hay hút ẩm được sử dụng để tăng cường khả năng hấp thụ độ ẩm và độ thoáng khí. Sợi Polyester tự nhiên vốn đã có khả năng mao dẫn và bay hơi (wicking) nhanh, nên cách xử lý này cho phép sợi hấp thụ và giải phóng độ ẩm một cách hiệu quả, giúp thoải mái hơn khi mặc trong điều kiện ẩm ướt và trong các hoạt động thể chất.
- Xử lý chống tĩnh điện (Anti-static): Sợi Polyester có thể tạo ra tĩnh điện, gây khó chịu và thu hút bụi, xơ vải. Các phương pháp xử lý chống tĩnh điện được sử dụng để giảm sự tích tụ tĩnh điện, giúp vải thoải mái hơn khi mặc và dễ bảo quản hơn.
- Xử lý chống vón hạt (Anti-pilling): Các hạt vón bền trên mặt vải là mối lo ngại đối với sợi Polyester. Các phương pháp xử lý chống vón hạt được áp dụng để giảm thiểu tình trạng vón cục và duy trì vẻ mịn màng của vải theo thời gian.
- Hoàn tất chống UV (Anti-UV/ UV Cut): Tiếp xúc với ánh sáng mặt trời có thể làm phai màu và thoái hóa sợi Polyester. Lớp hoàn tất chống nắng được sử dụng để tăng cường khả năng chống UV của sợi, đảm bảo vải giữ được màu sắc và tính nguyên vẹn về cấu trúc và đồng thời bảo vệ người mặc khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trong thời gian dài.
Các thương hiệu sợi Polyester Cotton-like khác
Unifi
Unifi cho ra đời sợi thương hiệu Cotton-like™ lấy tên từ chính ý tưởng sợi Polyester Cotton-like và Cotton-like™ REPREVE® (nguồn gốc tái chế). [3]
Teijin
Teijin Frontier cũng đã phát triển vật liệu polyester mới hiệu suất cao giống như bông dành cho thời trang thể thao. Chất liệu mới đã được phát triển để kết hợp hình dáng và kết cấu của sợi Cotton với các đặc tính vượt trội về khả năng hút ẩm, làm khô nhanh, chống UV và thân thiện với môi trường vì sử dụng sợi tái chế.
Trước đó, Teijin Frontier đã quảng bá loại vải Polyester Cotton-like của mình như một sản phẩm chính cho các bộ sưu tập thể thao và ngoài trời Thu/ Đông 2020 cũng như thị trường quần áo bao gồm cả thời trang và đồng phục.[4]
Một số nhà cung cấp sợi Polyester Cotton-like khác
RIMENS® – Smily Textile Technology (Taicang) [5].
Xingfa Group[6], Quanzhou ChengXie[7], Jianshun Chemical Fiber[8].
Kết luận tất cả
Hiện nay, các thương hiệu lớn đã ra mắt các dòng sản phẩm vải Polyester Cotton-like và các thương hiệu khác đang trong quá trình phát triển sản phẩm. Dự đoán sẽ là một trong những sản phẩm được ưa thích trên thị trường nhờ những tính năng ưu việt của nó. Synex đang và sẽ có nhiều các sản phẩm vải sử dụng sợi Cotna – một loại sợi Polyester Cotton-like từ nhà cung cấp Hyosung Việt Nam với nhiều ưu thế cạnh tranh.
Các nguồn tài liệu tham khảo cho bài viết
[1]https://www.hyosungtnc.com/en/fiber/polyester
[2]https://www.textileblog.com/chemical-fiber-spinning-methods-for-filament-yarns/
[3]https://unifi.com/innovations/cotton-like
[4]https://www.teijin.com/news/2019/20190606_4323.html
[5]https://www.smilytex.com/products/rimens/
[6]https://www.xingfatex.com/product/cotton-like-yarn.html
[7]http://www.cxyarn.com/polyester-filament-yarn
[8]https://www.nylon-acy.com/product/cottonlike-polyester
